Templarahúsið á Ísafirði, byggt árið 1905.

Templarahúsin

Hrannargata er ein af fimm götum sem liggja á milli Hafnarstrætis og Fjarðarstrætis á Ísafirði. Efst er Sólgata (áður Steypuhúsagata), þá Hrannargata (áður Templaragata), Mánagata (áður Spítalagata, Bankagata), Mjallargata (áður Læknisgata, Póstgata) og Pólgata sem dregur nafn af Norðurpólnum, húsi sem stendur við götuna.

Templaragata fékk nafn sitt af af húsi sem félagsmenn í stúkunni Dagsbrún reistu árið 1896 og nýttu til samkomuhalds og leiksýninga. Stóð það við Templaragötu 1 en gatan var einnig kölluð Bindindisgata og Dagsbrúnargata. Árið 1905 byggðu templarar nýtt og glæsilegt samkomuhús við sömu götu, teiknað og byggt af Ragúel Á. Bjarnasyni húsasmið. Brynjólfur Jóhannesson leikari, sem steig þarna sín fyrstu spor á leiksviði, sagði um húsið: „Templarar komu sér upp ágætu leikhúsi, líklega einhverju því bezta á landinu þá; þetta var hús á stærð við Iðnaðarmannahúsið í Reykjavík, nema með stærra sviði, og þar voru ágæt búningsherbergi fyrir leikarana. Mér þótti viðbrigði síðar meir að koma þaðan í moldarkjallarann í Iðnó.“ (Morgunblaðið 16. ágúst 1986, 15)

Úr gerðabók byggingarnefndar Ísafjarðar 11. mars 1905 þar sem góðtemplarastúkurnar Nanna og Dagsbrún sækja um leyfi til að byggja hús á lóð milli Templaragötu og Steypuhúsagötu.

Úr gerðabók byggingarnefndar Ísafjarðar 11. mars 1905 þar sem góðtemplarastúkurnar Nanna og Dagsbrún sækja um leyfi til að byggja hús á lóð milli Templaragötu og Steypuhúsagötu.

Ragúel keypti eldra húsið og opnaði þar trésmíðaverkstæði vorið 1906 en stuttu síðar brann það til grunna eftir að eldur kom upp á verkstæðinu. Það urðu einnig örlög nýja samkomuhússins að verða eldi að bráð tæpum aldarfjórðungi síðar. Húsið var þá komið í eigu Helga Guðbjartssonar og Matthíasar Sveinssonar sem ráku þar kvikmyndahús auk þess sem Leikfélag Ísafjarðar hafði þar aðstöðu. Góðtemplarar höfðu hins vegar flutt sig yfir í Steypuhúsagötu þar sem þeir höfðu keypt reisulegt steinhús sem gekk undir nafninu Hebron.

Virðing á samkomuhúsi góðtemplara árið 1906.

Virðing á samkomuhúsi góðtemplara árið 1906.

Það var upp úr hádegi miðvikudaginn 23. apríl 1930 sem elds varð vart í Bíóhúsinu, eins og Templarahúsið var þá kallað. Kviknaði eldurinn út frá rafleiðslu og breiddist svo hratt út að röskum tveimur tímum seinna var húsið brunnið til grunna. Höfðu eigendurnir nýlega lokið við miklar endurbætur á húsinu og ætluðu að hefja kvikmyndasýningar að nýju daginn eftir, á sumardaginn fyrsta.

Í meðfylgjandi myndbandi eru frekari upplýsingar um húsin við Hrannargötu.

Þetta efni er frá Héraðsskjalasafninu Ísafirði.