Birta Fróðadóttir við smíðar.

Birta Fróðadóttir innanhússarkitekt

Birte Brow Sørensen fæddist 17. október 1919. Hún ólst upp í Lyngby, rétt utan Kaupmannahafnar ein sjö barna þeirra Gerdu og Frode Sörensen. Frode var landbúnaðarhagfræðingur og lektor við Landbúnaðarháskólann og rak stóra garðyrkjustöð í Emdruphøj í Lyngby. Gerda var kennslukona og starfrækti lítinn heimaskóla.

Í apríl árið 1943 lauk Birta sveinsprófi í húsgagnasmíði með glæsibrag og hlaut svokallaða bronsmedalíu fyrir sveinsstykkið sitt. Haustið eftir hóf hún nám í innanhússarkitektúr við Skolen for indendørsarkitektur, sem í dag hluti af Konunglegu dönsku listakademíunni, þar sem hún lauk námi árið 1945.

Birta kvæntist Jóhanni Kr. Jónssyni í október 1943 en þau höfðu kynnst er Jóhann var í námi við landbúnaðarháskólann í Kaupmannahöfn og vann á garðyrkjubúi föður Birtu. Þau urðu innlyksa fram yfir stríð en komu til Íslands með fyrsta skipi eftir stríð, Birta þá ólétt af þeirra fyrsta barni, en börnin urðu alls átta. Birta kaus sjálf að gangast undir íslenskar nafnavenjur og tók upp nafnið Birta Fróðadóttir þegar hún fékk íslenskan ríkisborgararétt.

  • Dalsgarður í byggingu ca. 1957-1959.
    Dalsgarður í byggingu ca. 1957-1959.

Í byrjun bjuggu þau á Stýrimannastíg en ári seinna fluttu þau í Mosfellsdalinn og hófu búskap sinn í Reykjahlíð þar sem Jóhann starfaði fyrir Garðyrkjustjóra Ríkisins. Þeim áskotnaðist síðar braggi sem þau settu upp á bökkum Suðurár fyrir miðjum dalnum. Þar hóf Jóhann uppbyggingu á sinni eigin garðyrkjustöð sem fékk nafnið Dalsgarður. Við byggingu einbýlishússins að Dalsgarði fékk Birta til liðs við sig danskan arkitekt, Jørgen Rosenkjær sem hannaði húsið í anda funksjónalisma. Fjölskyldan flutti inn í húsið árið 1959. Birta sá alfarið um innanhússhönnunina og teiknaði og smíðaði innréttingar inn í sérhvert rými til þess að nýta allt pláss á sem bestan veg. Sérstaklega var vandað til verks og vals á efnivið sem var sterkur og endingargóður og fagurlega samsettur. Þau húsgögn sem vantaði sótti Birta til Danmerkur og kom iðulega heim með það nýjasta í hönnun þess tíma, m.a. lampa Pouls Henningsen og stóla eftir Arne Jacobsen.

Á sínum fyrsta vetri á Íslandi kynntist Birta Auði Sveindóttur Laxnes og urðu þær miklar vinkonur og nábýlingar í Mosfellsdal. Auður fékk Birtu í lið með sér að innrétta Gljúfrastein, þá nýbyggðan. Birta teiknaði sérstakt skrifpúlt og innréttingar í herbergi skáldsins auk þess að leiðbeina við skipulag rýma, uppröðun húsgagna, efnis- og litaval, hönnun á textíl og val á húsbúnaði.

Birta lést árið 1975 aðeins 55 ára að aldri.

 

Þetta efni er frá Héraðsskjalasafni Mosfellsbæjar.